Akut eklem romatizması, diğer adıyla romatizmal ateş, boğazda yerleşen bakterilerin neden olduğu farenjitten 1-2 hafta sonra ortaya çıkan ve vücudun birden fazla bölgesini tutan ani başlangıçlı bir hastalıktır. Bu hastalık, bağışıklık sistemini de olumsuz etkiler.

Akut eklem romatizması, genç yaşta görülen kalp hastalıklarının en sık nedenidir. Romatizmal kalp hastalığı, 40 yaşından önce kalbe bağlı ölümlerin başlıca sebeplerindendir. Bu hastalığı geçiren bir kişinin tekrar bu hastalığa yakalanma olasılığı yüksektir ve tekrar eden hastalık genellikle daha şiddetli ve sorunlu olur. Hastalık genellikle 5-15 yaş arası çocuklarda görülürken, 5 yaşın altında nadir görülür. Bu yaş grubundaki çocuklar, hastalığa sebep olan mikroorganizma ile karşılaşma olasılığı düşüktür. Yapılan çalışmalar, gelişmiş ülkelerde hastalığın sıklığının azaldığını, ancak gelişmekte olan ülkelerde belirgin bir azalma olmadığını göstermektedir. Her yıl ortalama 15 milyon yeni vaka bildirilmektedir. Hastalıkta genetik bir yatkınlığın olduğu düşünülmekte, ancak bu durum tam anlamıyla açıklığa kavuşmamıştır.

Akut eklem romatizmasının major ve minör olmak üzere bazı kriterleri bulunmaktadır. Bu kriterler, hastalığın tanısını koymada yardımcı olur.

Gezici Poliartrit: Hastalığın en sık karşılaşılan belirtisidir. Artrit, eklem iltihabı anlamına gelir. Gezici poliartrit, farklı zamanlarda birçok eklemde ortaya çıkar. Ayak, el, diz gibi büyük eklemler sık tutulur. Tutulan eklemler kullanılamaz hale gelir ve bu bölgelerde kızarıklık, ağrı, şişlik gibi belirtiler görülür. Eklemde hasar meydana gelebilir.

Kalp Tutulumu: Endokardit, perikardit ve miyokardit gibi kalp rahatsızlıkları hastalığın önemli bulgularındandır. Kalp kaslarının veya kapaklarının tutulması sonucu gelişir. Kalp yetmezliği ve kalp kapağı rahatsızlıkları gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Bulgular, kalbin tutulan bölgesine göre değişir.

Deri Altı Nodüller: Dirsek ve el bileğinde sıkça görülen, sert, hareket ettirilebilen, ağrısız kitlelerdir.

Döküntüler: Ortası beyaz, çevresi pembe-kırmızı renkte, genellikle deri altı nodülleri ile birlikte görülen, kaşıntı yapmayan döküntülerdir.

Syndenham Koresi: Sinir sistemini etkileyen istemsiz hareketlerdir. Sakarlık, ellerde ve yüzde istemsiz hareketler olarak, genellikle kız çocuklarında görülür.

Alınması gereken bazı tedbirler bulunmaktadır. Hastalığın aktif olduğu dönemde yatak istirahati şarttır. Yatak istirahatine ateşin düşmesi, sedimentasyonun normale dönmesi ve kalp hızının dakikada 100'ün altına inmesine kadar devam edilmelidir. EKG'de bozukluklar düzelmiş olmalıdır. Ayrıca beslenmeye dikkat edilmelidir. Tedavi sürecinde doktor kontrolünde antibiyotik ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Kalp tutulumu olan hastalarda ise daha ileri tedavi yöntemleri gerekebilir.

Akut eklem romatizması, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Ancak hastalığın tekrarlama riskine karşı düzenli takip ve önleyici tedbirler önemlidir. Bu nedenle, hastalığın belirtileri görüldüğünde mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.